Καρκίνος στο Πάγκρεας | Συμπτώματα, Διάγνωση, Θεραπεία

Το πάγκρεας είναι ένας επιμήκης αδένας που βρίσκεται στην άνω κοιλιά, πίσω από το στομάχι και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον μεταβολισμό, κυρίως με την έκκριση διαφόρων ορμονών, όπως για παράδειγμα η ινσουλίνη, καθώς και ενζύμων που είναι υπεύθυνα για τη διάσπαση και πέψη των τροφών.

Σε γενικές γραμμές ο αδένας αυτός είναι αθόρυβος και καλά κρυμμένος πίσω από το στομάχι μας ακουμπώντας τη ράχη μας. Ανατομικά διακρίνουμε την κεφαλή, τον αυχένα, το σώμα και την ουρά του παγκρέατος (βλέπε φωτογραφία). Η ουρά του παγκρέατος έρχεται σε επαφή με τον σπλήνα, ενώ η κεφαλή του παγκρέατος έρχεται σε στενή επαφή με την αγκύλη του δωδεκαδακτύλου. Μέσα στο πάγκρεας διακρίνουμε τον παγκρεατικό πόρο με τις διακλαδώσεις του, ενώ στην περιοχή της κεφαλής περνά και ο χοληδόχος πόρος που φέρνει την χολή από το ήπαρ στο δωδεκαδάκτυλο, και ο οποίος ενώνεται με τον παγκρεατικό πόρο στο φύμα του Vater.

Σε αυτό το σύντομο κείμενο, θα συζητήσουμε την επιδημιολογία του καρκίνου του παγκρέατος, τις πιθανές αιτίες, τα συνήθη συμπτώματα που σχετίζονται με αυτή τη νόσο, καθώς και για την θεραπεία του. Επίσης θα συζητήσουμε τις διαγνωστικές εξετάσεις που έχουμε στη διάθεση μας, καθώς και τις θεραπείες για αυτόν τον πολύ σοβαρό και θανατηφόρο καρκίνο.

Τι είναι ο καρκίνος του παγκρέατος

Το πάγκρεας μπορεί να παρουσιάσει όπως πολλά όργανα του σώματος διάφορους όγκους. Άλλοι είναι καλοήθεις, άλλοι κακοήθεις. Οι κακοήθειες του παγκρέατος μπορεί να σχετίζονται με μεταβολές στα κύτταρα του παγκρέατος που εξελίσσονται για χρόνια, αρχικά με χαμηλή δυσπλασία, μετά σε υψηλόβαθμη δυσπλασία και μετά σε διηθητικό καρκίνο. Πιστεύεται λοιπόν ότι η καρκινογένεση στο πάγκρεας είναι μια διεργασία που διαρκεί πολλά χρόνια πριν την εμφάνισης του.

Στο πάγκρεας συναντούμε τόσο συμπαγείς όσο και κυστικούς όγκους, οι οποίοι ξεκινούν ως νεοπλαστικές κύστες του παγκρέατος (όπως για παράδειγμα οι βλεννώδεις κύστεις του παγκρέατος και τα IPMN). Οι κακοήθεις όγκοι του παγκρέατος είναι διαφόρων τύπων, αλλά ο συνηθέστερος σε ποσοστό πάνω του 90% είναι το λεγόμενο παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα, που δυστυχώς έχει και τη χειρότερη πρόγνωση. Άλλα νεοπλάσματα που συναντάμε είναι οι νευροενδοκρινείς όγκοι (ΝΕΤ), οι οποίοι ξεκινούν από κύτταρα που παράγουν τις ορμόνες του παγκρέατος, καθώς και άλλοι σπάνιοι όγκοι. Τέλος, στο πάγκρεας σπάνια ένας όγκος μπορεί να αποτελεί μετάσταση από προϋπάρχοντα καρκίνο άλλων οργάνων όπως ο νεφρός, ο πνεύμονας και ο μαστός ακόμη και μετά από πολλά χρόνια μετά την διάγνωση του.

Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του παγκρέατος

Ο καρκίνος του παγκρέατος αντιπροσωπεύει μόνο το 3% του συνόλου των καρκίνων στο δυτικό κόσμο. Ωστόσο, είναι μία από τις πιο θανατηφόρες μορφές καρκίνου, με χαμηλό ποσοστό πενταετούς επιβίωσης, που εξαρτάται από το στάδιο στο οποίο έγινε η διάγνωση. Αποτελεί την 4η αιτία θανάτου από καρκίνο στην Ευρώπη. Παρά την πολύ σημαντική του θνητότητα, έρευνες δείχνουν ότι το 64% των ερωτηθέντων γνώριζαν σχεδόν τίποτα για τον καρκίνο του παγκρέατος.

Δυστυχώς παρατηρούμε μια σταδιακή σταθερή αύξηση στην συχνότητα του καρκίνου του παγκρέατος, όλο και σε μικρότερες ηλικίες. Ενώ παραδοσιακά ο καρκίνος του παγκρέατος ήταν μια νόσος της 7ης δεκαετίας, τα τελευταία χρόνια σημειώνεται μια προοδευτική αύξηση σε ηλικίες των 50 ή ακόμη και σε νεότερα άτομα. Αυτή η αυξητική τάση που έχει ευαισθητοποιήσει την ιατρική κοινότητα εστιάζοντας στις πιθανές αιτίες, την πρώιμη διάγνωση και την βελτίωση της θεραπείας.

Τα αίτια του καρκίνου του παγκρέατος

Δυστυχώς στην πλειοψηφία των περιστατικών με καρκίνο του παγκρέατος δεν γνωρίζουμε το ακριβές αίτιο. Σε ένα μικτό ποσοστό ασθενών αναγνωρίζεται κάποια γενετική προδιάθεση ή εντοπίζεται ένα θετικό οικογενειακό ιστορικό. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει κάποιο ειδικό διαγνωστικό εργαλείο με το οποίο να μπορεί να ελέγξουμε τον γενικό πληθυσμό για καρκίνο παγκρέατος όπως για παράδειγμα έχουμε σε άλλους καρκίνους όπως του προστάτη, του μαστού, του παχέος εντέρου κτλ.

Η πρώιμη διάγνωση του παγκρεατικού καρκίνου δίνει μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης, θα παραθέσουμε κάποιους παράγοντες κινδύνου που φαίνεται να σχετίζονται με το παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα:

Ηλικία: Οι περισσότερες περιπτώσεις διαγιγνώσκονται σε άτομα άνω των 55 ετών.
Φύλο: Οι άνδρες διαγιγνώσκονται συχνότερα από τις γυναίκες.
Φυλή/εθνικότητα: Τα μαύρα άτομα και τα άτομα εβραϊκής καταγωγής Ashkenazi διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο.
Κάπνισμα: Οι καπνιστές έχουν 2 έως 3 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του παγκρέατος.
Παχυσαρκία, δίαιτα και αλκοόλ: Το μεταβολικό σύνδρομο, η παχυσαρκία και η βαριά χρήση αλκοόλ αυξάνουν τον κίνδυνο.
Διαβήτης: Ο μακροχρόνιος αλλά και ο νεοεμφανιζόμενος διαβήτης στην ενήλικη ζωή μπορεί να συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης παγκρεατικού καρκίνου. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι η απότομη απορρύθμιση του σακχάρου σε έναν διαβητικό είναι σημείο συναγερμού και πρέπει να διερευνηθεί προς την κατεύθυνση αποκλεισμού παγκρεατικού καρκίνου
Χρόνια παγκρεατίτιδα: η χρόνια φλεγμονή του παγκρεατικού αδένα συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης του παγκρεατικού καρκίνου.
Γενετικά σύνδρομα: Οι γενετικές καταστάσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο περιλαμβάνουν μεταλλάξεις σε γονίδια όπως τα BRCA1, BRCA2, PALB2, CDKN2A, ΑΤΜ μεταξύ άλλων. Κληρονομικά σύνδρομα όπως η κληρονομική παγκρεατίτιδα, το σύνδρομο Peutz-Jeghers και το σύνδρομο Lynch σχετίζονται επίσης με υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος.
Οικογενειακό ιστορικό: Σε αυτό περιλαμβάνονται οικογένειες, όπου 2 ή περισσότεροι κοντινοί συγγενείς εκδήλωσαν τη νόσο. Στις περιπτώσεις αυτές συνιστάται γενετική συμβουλευτική και εξέταση, καθώς επίσης και ετήσιο έλεγχο με συνδυασμό μαγνητικής τομογραφίας, ενδοσκοπικού υπερήχου και εξετάσεις αίματος.

Τα συμπτώματα του παγκρεατικού καρκίνου

Ο καρκίνος του παγκρέατος συχνά αποκαλείται «σιωπηλή ασθένεια» λόγω της έλλειψης εμφανών συμπτωμάτων στα αρχικά του στάδια. Ωστόσο, καθώς ο καρκίνος αναπτύσσεται και εξαπλώνεται, μπορεί να προκαλέσει τα ακόλουθα συμπτώματα:

Ίκτερος: Κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών, σκούρα ούρα και ανοιχτόχρωμα κόπρανα. Ο ίκτερος είναι συνήθως ανώδυνος, σε αντίθεση με τον ίκτερο που μπορεί να οφείλεται σε απόφραξη των χοληφόρων από λίθο (χοληδοχολιθίαση). Ο ίκτερος συμβαίνει συνήθως σε καρκίνους ή μάζες του παγκρέατος στην περιοχή της κεφαλής και του φύματος του Vater.
Κοιλιακό άλγος: Πόνος στην άνω κοιλιακή χώρα ή στην ράχη ιδίως τις νυχτερινές ώρες
Απώλεια βάρους: Ανεξήγητη απώλεια βάρους. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται στην καρκινική καχεξία που προκαλεί η μεταβολική δραστηριότητα του καρκίνου του παγκρέατος.
Απώλεια της όρεξης: Μείωση της όρεξης ή αίσθημα κορεσμού μετά την κατανάλωση μικρής ποσότητας τροφής.
Αίσθημα ναυτίας ή εμετός: που μπορεί να οφείλεται σε απόφραξη του δωδεκαδακτύλου ή σε γαστροπάρεση.
Απορρύθμιση ή νεοεμφανιζόμενος διαβήτης: Έχει πολύ μεγάλη σημασία να μην αφήνουμε χωρίς περαιτέρω διερεύνηση την ξαφνική απορρύθμιση ενός καλά ρυθμισμένου σακχαρώδη διαβήτη ή την νέα εμφάνιση διαβήτη. Η απεικόνιση του παγκρέατος με μαγνητική τομογραφία και σκιαγραφικό ή αξονική τομογραφία με πρωτόκολλο παγκρέατος είναι προτιμότερες. Ένα απλό διακοιλιακό υπερηχογράφημα πολλές φορές δεν είναι αρκετό.
Μεταβολές του συναισθήματος: όπως η κατάθλιψη που συνήθως εμφανίζεται πολλούς μήνες πριν την νόσο.

Εάν αντιμετωπίζετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, είναι σημαντικό να μιλήσετε με το γιατρό σας. Ενώ τα συμπτώματα αυτά μπορεί να οφείλονται σε άλλες καταστάσεις, μπορεί επίσης να αποτελούν ένδειξη καρκίνου του παγκρέατος.

Τρόποι διάγνωσης

Ο καρκίνος του παγκρέατος δυστυχώς δίνει συμπτώματα όταν είναι πλέον σε προχωρημένο στάδιο. Πολλές φορές η υποψία του καρκίνου παγκρέατος τίθεται από τα κλινικά συμπτώματα, από παθολογικές εξετάσεις αίματος ή από ένα τυχαίο εύρημα σε υπερηχογράφημα κοιλίας ή άλλη απεικόνιση που έγινε για άλλο λόγο και αναδεικνύει μια μάζα στο πάγκρεας.

Συνήθως ακολουθούν ειδικές απεικονιστικές εξετάσεις όπως αξονική τομογραφία και μαγνητική τομογραφία με ενδοφλέβιο σκιαγραφικό και με παγκρεατικό πρωτόκολλο. Μικροί όγκοι μπορεί να μην φανούν ακόμη και με αυτές τις εξετάσεις και έτσι όπου υπάρχει μεγάλη υποψία της νόσου συνιστάται επιπλέον ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα (EUS). Ο απλός διακοιλιακός υπέρηχος δεν έχει ικανή ευαισθησία για τη νόσο αυτή, γιατί το πάγκρεας μπορεί να μην απεικονιστεί στην ολότητά του λόγω παρεμβολής αέρα από το έντερο ή το στομάχι.

Εάν οι παραπάνω απεικονιστικές εξετάσεις αναφέρουν κάποιο μόρφωμα (κυστικό ή συμπαγές) στο πάγκρεας, είναι σημαντικό ο ασθενής να απευθυνθεί σε εξειδικευμένη ομάδα που ασχολείται με τις παθήσεις του παγκρέατος. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η επόμενη εξέταση που θα ζητηθεί είναι το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα.

Ο ενδοσκοπικός υπέρηχος (EUS) είναι μια εξειδικευμένη εξέταση που έχει τη δυνατότητα να μας δώσει υψηλής ακρίβειας εικόνες, να σταδιοποιήσει το καρκίνο και κυρίως να λάβει βιοψίες (EUS FNB) από τη μάζα του παγκρέατος για να υπάρξει ιστολογική επιβεβαίωση.

Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα γίνεται σε λίγα εξειδικευμένα κέντρα και απαιτεί εμπειρία τόσο από τον γαστρεντερολόγο που το εκτελεί, όσο και από την υπόλοιπη εξειδικευμένη ομάδα. Η ομάδα του γαστρεντερολόγου Δημητρίου Παναγιωτακόπουλου έχει 20 χρόνια εμπειρίας στον ενδοσκοπικό υπέρηχο και τις παθήσεις του παγκρέατος.

Ο καρκινικός δείκτης CA19-9 αυξάνεται στον καρκίνο του παγκρέατος. Δεν πρέπει όμως να αποτελεί μοναδικό διαγνωστικό εργαλείο. Η χρησιμότητα του δείκτη CA19-9, έγκειται κυρίως στην παρακολούθηση της πορείας της νόσου και την πιθανή υποτροπή π.χ. μετά από μια χειρουργική επέμβαση ή και χημειοθεραπεία. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο δείκτης CA19-9 δεν είναι αυξημένος παρά την παρουσία καρκίνου στο πάγκρεας. Επίσης υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, όπου ένας αυξημένος δείκτης μπορεί να προκαλέσει μεγάλο άγχος και σύγχυση στον ασθενή και τον γιατρό χωρίς να μπορεί να βρεθεί κάποια κακοήθης εστία. Και οι περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις είναι όταν χρησιμοποιείται λανθασμένα ως εξέταση ρουτίνας χωρίς κατάλληλη ένδειξη.

Τα σταδια του καρκίνου στο πάγκρεας

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω ο καρκίνος του παγκρέατος μπορεί να μην εμφανίσει συμπτώματα στην αρχή του και έτσι να καθυστερήσει η πρώιμη διάγνωση του. Έτσι τις περισσότερες φορές η νόσος είναι προχωρημένη την στιγμή της διάγνωσης. Το παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα θεωρείται συστηματική νόσος την στιγμή της διάγνωσης του με πρώιμες μικρο-μεταστάσεις που δεν μπορούν να φανούν στην αρχική αξιολόγηση. Προς την κατεύθυνση αυτή εξελίσσονται μέθοδοι όπως η “υγρή βιοψία” (liquid biopsy), ο ρόλος της οποίας δεν έχει ακόμη εδραιωθεί.

Το στάδιο του καρκίνου του παγκρέατος παίζει σημαντικό ρόλο στον τρόπο αντιμετώπισης. Αυτή η σταδιοποίηση γίνεται με χρήση απεικονιστικών μεθόδων για έλεγχο τοπικής επέκτασης ή και απομακρυσμένων μεταστάσεων. Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα βοηθά στην τοπικο-περιοχική σταδιοποίηση, δηλαδή την περιγραφή του όγκου ως προς το μέγεθος, τη θέση, την σχέση του με αγγειακές δομές (μεσεντέρια αγγεία), γειτονικά όργανα και λεμφαδένες. Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα μπορεί να δώσει πολύτιμες πληροφορίες στην χειρουργική και ογκολογική ομάδα. Η μεγάλη ευαισθησία της μεθόδου μπορεί να οδηγήσει σε διάγνωση μεταστάσεων στο αριστερό ήπαρ, σε λεμφαδένες ή σε μικρή ασκιτική συλλογή στην κοιλιά (υγρό), ή διήθηση αγγείων και οργάνων που δεν φαίνονται σε άλλες εξετάσεις.

Η προεγχειρητική σταδιοποίηση της νόσου θα καθορίσει την εγχειρισιμότητα του όγκου. Ένας μη χειρουργήσιμος όγκος μπορεί να αντιμετωπιστεί ογκολογικά, ενώ ένας τοπικά προχωρημένος όγκος ή οριακά χειρουργήσιμος μπορεί να ωφεληθεί από προεγχειρητική (νεοεπικουρική) χημειοθεραπεία για την οποία θα συζητήσουμε παρακάτω. Είναι εκ των ουκ άνευ να τονίσουμε ότι η αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος απαιτεί ομαδική πολυεπιστημονική προσέγγιση που περιλαμβάνει γαστρεντερολόγους, ογκολόγους, χειρουργούς παγκρέατος, απεικονιστές και φυσικά κυτταρολόγους και ιστοπαθολόγους. Η απόφαση για την θεραπεία του ασθενούς πρέπει να λαμβάνεται από ογκολογικό συμβούλιο σε κατάλληλα κέντρα αναφοράς.

Θεραπεία του καρκίνου στο πάγκρεας

Ο καρκίνος του παγκρέατος δυστυχώς δεν έχει καλή πρόγνωση, γεγονός που οφείλεται εν μέρει στην καθυστερημένη διάγνωση, καθώς και στη φύση και συμπεριφορά του συγκεκριμένου καρκίνου. Ενώ οι ογκολογικές και χειρουργικές θεραπείες εξελίσσονται, δυστυχώς δεν έχει σημειωθεί αξιοσημείωτη πρόοδος τα τελευταία χρόνια. Αυτή την στιγμή η μόνη ελπίδα για πλήρη ίαση είναι η χειρουργική εξαίρεση του όγκου, επί υγειών ορίων (R0 εκτομή) ακολουθούμενη από κατάλληλη χημειοθεραπεία.

Ο δυνητικά ιάσιμος καρκίνος του παγκρέατος, ο οποίος κατηγοριοποιείται ως χειρουργήσιμος ή οριακά χειρουργήσιμος. Αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του όγκου μαζί με εκτεταμένη αφαίρεση των λεμφαδένων αφού προηγηθεί τις περισσότερες φορές ανάλογα με την απόφαση του ογκολογικού συμβουλίου, νεοεπικουρική (προεγχειρητική) θεραπεία. Ο ρόλος της προεγχειρητικής θεραπείας είναι πολλαπλός. Επιγραμματικά, μπορεί σε σημαντικό βαθμό να βελτιώσει τα χειρουργικά αποτελέσματα οδηγώντας σε R0 εκτομή, μπορεί να αντιμετωπίσει πιθανές μικρο-μεταστάσεις που δεν έχουν φανεί στον έλεγχο και τέλος δίνει μια ένδειξη στην ογκολογική και χειρουργική ομάδα για την γενικότερη συμπεριφορά και πρόγνωση του όγκου.

Μετεγχειρητικά χορηγείται χημειοθεραπεία που αρχίζει συνήθως 4 έως 12 εβδομάδες μετά τη χειρουργική επέμβαση και διαρκεί περίπου 6 μήνες, χρησιμοποιώντας συνδυασμούς όπως το FOLFIRINOX ή η γεμσιταβίνη ή άλλους συνδυασμούς, ανάλογα με την κατάσταση και την υγεία του ασθενούς. Η ακτινοθεραπεία μετά το χειρουργείο συζητείται και εξετάζεται με βάση τις ατομικές συνθήκες, όπως τα ασαφή χειρουργικά όρια.

Ο τοπικά προχωρημένος καρκίνος του παγκρέατος αντιμετωπίζεται πρώτα με χημειοθεραπεία, ενδεχομένως ακολουθούμενη από ακτινοβολία, εάν ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί πέρα από το πάγκρεας. Εάν οι αρχικές θεραπείες αποτύχουν, μπορεί να διερευνηθούν θεραπείες δεύτερης γραμμής ή κλινικές δοκιμές. Για τον μεταστατικό καρκίνο του παγκρέατος, ο οποίος έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος, οι θεραπείες εξαρτώνται από τη συνολική υγεία, τις προτιμήσεις του ασθενούς και τα συστήματα υποστήριξης. Οι επιλογές πρώτης γραμμής περιλαμβάνουν διάφορους συνδυασμούς χημειοθεραπείας, ενώ οι θεραπείες δεύτερης γραμμής και οι θεραπείες συντήρησης στοχεύουν στη διαχείριση της νόσου και των συμπτωμάτων. Η παρηγορητική φροντίδα είναι ζωτικής σημασίας για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, με υποστήριξη από εξειδικευμένες ομάδες.

Στην παρηγορητική θεραπεία του πόνου συμβάλει σημαντικά το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα προσφέροντας τη λεγόμενη νευρόλυση του κοιλιακού πλέγματος. Σε αυτή την περίπτωση γίνεται έγχυση απόλυτης αλκοόλης κοντά στα γάγγλια που μεταφέρουν τα νεύρα του πόνου από την άνω κοιλιά στον εγκέφαλο. Η επιτυχία της μεθόδου κυμαίνεται περίπου στο 80% και είναι καλό να συζητηθεί με την ογκολογική και γαστρεντερολογική ομάδα πρώιμα σε περιπτώσεις ανεγχείρητου παγκρεατικού καρκίνου, που ο πόνος μπορεί να αποτελεί πρόβλημα.

Η ψυχολογική υποστήριξη των ασθενών και του περιβάλλοντος τους είναι επίσης ζωτικής σημασίας, κάτι που δυστυχώς λείπει στη χώρα μας. Υπάρχουν εξειδικευμένες ομάδες υποστήριξης που βοηθούν στην διαχείριση του στρες που είναι φυσικό να προκαλεί μια τόσο σοβαρή νόσος. Η διατροφική επίσης υποστήριξη είναι ελλιπής πολλές φορές, αλλά παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στην διαχείριση των συμπτωμάτων, όσο και στην αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Εξειδικευμένοι διατροφολόγοι μπορεί να βοηθήσουν τους ασθενείς και τις οικογένειες τους σε αυτόν τον τομέα

Υπάρχουν νέες υποσχόμενες θεραπείες για τον καρκίνο του παγκρέατος;

Η έρευνα στη θεραπεία αλλά και την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος είναι σημαντική. Πρόοδοι υπάρχουν όσον αφορά στην πρώιμη αναγνώριση του καρκίνου με ειδικούς βιοδείκτες, γενετικούς ελέγχους, καθώς και υγρές βιοψίες που θα είναι πολύ χρήσιμοι κυρίως στις περιπτώσεις οικογενούς καρκίνου του παγκρέατος. Οι απεικονιστικές μέθοδοι επίσης βελτιώνονται συνεχώς για τον πιο ακριβή εντοπισμό και σταδιοποίηση των όγκων του παγκρέατος. Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα που εκτελείται από την ομάδα μας, χρησιμοποιεί προηγμένες τεχνικές όπως η ελαστογραφία και η χρήση σκιαγραφικών για τον καλύτερο χαρακτηρισμό των όγκων. Νέες θεραπείες όπως η ανοσοθεραπεία, η χημειοθεραπεία, προσωποποιημένες θεραπείες ανάλογα με στοιχεία που προκύπτουν από τον μοριακό έλεγχο του όγκου εξελίσσονται καθημερινά.

Η έρευνα για τα παραπάνω είναι σε εξέλιξη όμως επίσης σημαντικό ρόλο παίζει η πρόληψη. Η πρόληψη, όπως σε όλες τις χρόνιες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένου και του καρκίνου βασίζεται στην μείωση των παραγόντων κινδύνου που εμείς μπορούμε να ελέγξουμε. Τέτοιοι παράγοντες είναι:

Η διατροφή και το σωματικό βάρος: Εδώ φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο η αποφυγή υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων που απέχουν πολύ από την πρωτογενή τους μορφή. Τα διάφορα βιομηχανικά πρόσθετα (συντηρητικά, βαφές, ομογενοποιητές κτλ), καθώς και η υπερβολική χρήση φυτοφαρμάκων μπορεί να αποτελούν επιβαρυντικό παράγοντα για τις χρόνιες νόσους της εποχής μας. Το μεταβολικό σύνδρομο που οφείλεται κυρίως στην αντίσταση στην ινσουλίνη αποτελεί τη μάστιγα της εποχής μας. Έρευνες δείχνουν ότι η επίδραση της κακής διατροφής οδηγεί στη δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων λόγω του μεταβολικού συνδρόμου μπορεί να οδηγεί μεταξύ άλλων και σε καρκινογένεση.

Η διατήρηση του χαμηλού σωματικού βάρους, η κατανάλωση ανεπεξέργαστης τροφής (τροφές που προέρχονται πρωτογενώς από την φύση), η αποφυγή της ζάχαρης στο μέτρο του δυνατού, η κατανάλωση καλής ποιότητας πρωτεΐνης, καλών λιπαρών και φρέσκων λαχανικών και φρούτων, είναι κάποιες από τις συμβουλές που φαίνεται να επηρεάζουν θετικά την υγεία μας.
Το κάπνισμα, τοξίνες και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ: Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι τοξικές ουσίες από το κάπνισμα συμβάλλουν σε καρκινογένεση. Το αλκοόλ επίσης μια τοξίνη, μπορεί να επηρεάσει και το πάγκρεας προκαλώντας χρόνια φλεγμονή. Έχει μεγάλη σημασία επίσης τα επαγγέλματα που εκτίθενται σε χημικά (αγρότες, εργάτες βιομηχανίας κ.α.) να φορούν την κατάλληλη ενδυμασία και να λαμβάνουν τα ενδεδειγμένα μέτρα προφύλαξης.
Η καθιστική ζωή: Η άσκηση έχει τρομακτικά οφέλη στην μακροζωία και στην καλή μεταβολική μας υγεία. Σε συνδυασμό με τη διατροφή ίσως αποτελούν τους κύριους πυλώνες στην πρόληψη των χρόνιων παθήσεων συμπεριλαμβανομένου και του καρκίνου. Η αερόβια άσκηση βελτιώνει τη λειτουργία των μιτοχονδρίων, ενώ η άσκηση με αντιστάσεις και βάρη βελτιώνουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη και κατ΄επέκταση την εξέλιξη του μεταβολικού συνδρόμου.
Το άγχος και το στρες: Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το χρόνιο στρες παίζει σημαντικό ρόλο στην γένεση χρόνιων παθήσεων. Η έλλειψη ποιοτικού ύπνου, σε συνδυασμό με στρες μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην μεταβολική μας υγεία που συνδέεται άρρηκτα με τις χρόνιες παθήσεις.
Μόλυνση του περιβάλλοντος: Δυστυχώς ο μοντέρνος τρόπος ζωής μας, συμπεριλαμβάνει έκθεση σε τοξίνες και ουσίες που μπορεί να μας επηρεάζουν σε ορμονικό, μεταβολικό και ίσως γενετικό επίπεδο. Σαφώς ουσίες που καταναλώνουμε (πολλές φορές άθελα μας) επηρεάζουν το μικροβίωμα του εντέρου και αυτό με τη σειρά του την γενικότερη υγεία μας σε επίπεδο μεταβολισμού και φλεγμονών.

Επίλογος

Παρά την πολύ επιθετική του συμπεριφορά, ο καρκίνος του παγκρέατος δεν είναι ανίκητος. Η πρόοδος της επιστήμης, η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του πληθυσμού, η άμεση διερεύνηση ύποπτων συμπτωμάτων και η συνεργασία με εξειδικευμένες ομάδες είναι παράγοντες που θα βοηθήσουν στην καλή έκβαση της νόσου. Οι ελπίδες για νέες θεραπείες υπάρχουν, όμως η αντηχητική αύξηση των περιστατικών σε νέες ηλικίες μας κάνουν να σκεφτούμε ότι ίσως υπάρχει κάτι λάθος στον τρόπο ζωής μας και στο περιβάλλον μας που μπορούμε να βελτιώσουμε τώρα.