Ενδοσκοπικός Υπέρηχος (EUS)

Τι είναι το Ενδοσκοπικός Υπερηχος;

Ο ενδοσκοπικός υπέρηχος (EUS), ή ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα, είναι μια ελάχιστα επεμβατική διαγνωστική και θεραπευτική μέθοδος που συνδυάζει την ενδοσκόπηση με την υπερηχογραφία για τη διάγνωση και θεραπεία παθήσεων του πεπτικού συστήματος και του θώρακα.

Χρησιμοποιώντας ειδικά ενδοσκόπια με ενσωματωμένο υπερηχογραφικό σύστημα, παρέχει ακριβείς εικόνες των τοιχωμάτων του πεπτικού σωλήνα, του ήπατος, του παγκρέατος, των χοληφόρων και των λεμφαδένων. Αυτές οι εικόνες υπερέχουν των παραδοσιακών μεθόδων απεικόνισης, όπως η αξονική και η μαγνητική τομογραφία, ειδικά για μικρές βλάβες, κάτω του ενός εκατοστού, δίνοντας στους ιατρούς τη δυνατότητα για ακριβή διάγνωση και καθοδήγηση της θεραπείας.

Οι κύριες εφαρμογές του ενδοσκοπικού υπερηχογραφήματος

Το EUS έχει εφαρμογές τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπεία ποικίλων παθήσεων. Στη διάγνωση, παίζει καθοριστικό ρόλο στην εντοπισμό και τη διάγνωση καρκίνων του πεπτικού συστήματος, καθώς και στην εκτίμηση άλλων παθήσεων όπως η χρόνια παγκρεατίτιδα, η χοληδοχολιθίαση και οι υποεπιθηλιακοί όγκοι (λειωμυώματα, GIST, λιπώματα κα). Επίσης, βοηθά στην σταδιοποίηση του καρκίνου και στον σχεδιασμό των θεραπευτικών επεμβάσεων.

Ως θεραπευτικό εργαλείο, το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα παρέχει λύσεις σε δύσκολες περιπτώσεις, όπως η παροχέτευση συλλογών μετά από οξεία παγκρεατίτιδα (ψευδοκύστεις, περιπαγκρεατικές νεκρωτικές συλλογές, αποστήματα), ο θερμοκαυτηριασμός παγκρεατικών όγκων και η νευρόλυση του κοιλιακού πλέγματος για την αντιμετώπιση του πόνου σε περιπτώσεις μεταστατικού καρκίνου ως παρηγορητική θεραπεία του πόνου.

Οι πληροφορίες που παρέχονται από το EUS είναι ζωτικής σημασίας για τη λήψη ακριβών κλινικών αποφάσεων και την εξέταση των επιλογών θεραπείας σε περιπτώσεις καλοήθων ή κακοήθων παθήσεων του πεπτικού. Η συνδυασμένη δυνατότητα οπτικής και υπερηχογραφικής απεικόνισης κατά τη διεξαγωγή του ενδοσκοπικού υπερηχογραφήματος το καθιστά ένα ανεκτίμητο εργαλείο για τους εξειδικευμένους κλινικούς ιατρούς στον τομέα της χειρουργικής ή ογκολογίας του πεπτικού.

Τα δεδομένα που παρέχονται από το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα είναι επίσης χρήσιμα για το σχεδιασμό χειρουργικών επεμβάσεων, την παρακολούθηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία και την εκτίμηση της προόδου της νόσου. Η συνολική ακρίβεια της μεθόδου, καθώς και η ευρεία γκάμα των παθήσεων που μπορεί να μελετηθούν τους καθιστά αναντικατάστατα εργαλεία για τη διάγνωση, την παρακολούθηση και τη θεραπεία των ασθενών.

Πώς γίνεται το EUS;

Πρωταρχικής σημασίας είναι η μελέτη του ιστορικού του ασθενούς, των προηγούμενων απεικονίσεων και εργαστηριακών εξετάσεων και η συζήτηση με τον ασθενή για τις ενδείξεις, τις αντενδείξεις, τις εναλλακτικές μεθόδους διάγνωσης καθώς τις δυνητικές επιπλοκές της εξέτασης. Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα σε γενικές γραμμές έχει πολύ μικρούς κινδύνους σε σχέση με τα οφέλη που προσφέρει.

Το EUS πραγματοποιείται στο ενδοσκοπικό τμήμα του νοσοκομείου. Αφού προσέλθει στο τμήμα, η γραμματεία θα επιβεβαιώσει την ταυτότητα του ασθενούς, θα οδηγηθεί στα αποδυτήρια όπου θα φορέσει μια ρόμπα και θα κλειδώσει τα προσωπικά του αντικείμενα σε ειδικό φοριαμό. Μετά θα οδηγηθεί στην αίθουσα ενδοσκοπήσεων και θα ξαπλώσει άνετα στο κρεβάτι. 

Όπως σε όλες τις ενδοσκοπήσεις, ο ασθενής θα λάβει οξυγόνο από τη μύτη, θα μπει ένας ορός με ένα καθετήρα στη φλέβα και θα παρακολουθούνται τα ζωτικά του σημεία με ειδικό μηχάνημα (πίεση, σφύξεις και επίπεδα οξυγόνου) καθόλη την διαδικασία. Η διαδικασία της εξέτασης μοιάζει με την γαστροσκόπηση και γίνεται με τον ασθενή στο αριστερό του πλάι. Αφού τοποθετηθεί ένα πλαστικό επιστόμιο ανάμεσα στα δόντια του ασθενούς, χορηγούνται ταυτόχρονα από τον αναισθησιολόγο τα κατάλληλα φάρμακα για την καταστολή (μέθη).

Αφού έχει κοιμηθεί ο ασθενής, ο γαστρεντερολόγος εισάγει με προσοχή το υπερηχο-ενδοσκόπιο δια του στόματος μέσα στον οισοφάγο και το στομάχι και η εξέταση ξεκινά. 

Με το ενδοσκοπικό υπέρηχο χρησιμοποιούμε τον αυλό του εντέρου να μας οδηγήσει μέσα στην κοιλιά ώστε να γίνει λεπτομερής υπερηχογραφική εξέταση των οργάνων γύρω και έξω από το πεπτικό.

Η εξέταση του ενδοσκοπικού υπερηχογραφήματος συνήθως πραγματοποιείται για να απαντήσει συγκεκριμένα ερωτήματα, έτσι η εξέταση είναι στοχευμένη. Φυσικά ελέγχονται και τα υπόλοιπα όργανα που βρίσκονται στο πεδίο ελέγχου. Αν για παράδειγμα το πρόβλημα είναι ένας όγκος στο πάγκρεας, ο ιατρός θα αφιερώσει τον περισσότερο χρόνο σε αυτό το όργανο, όμως θα ελέγξει τον αριστερό λοβό του ήπατος για τυχόν μεταστάσεις, θα ελέγξει την σχέση του όγκου με τα αγγεία και για τυχόν λεμφαδένες (σταδιοποίηση). Στις περιπτώσεις που κρίνει αναγκαίο θα πάρει δείγμα για βιοψία, με μια τεχνική που ονομάζεται FNB (Fine Needle Biopsy). 

Η διάρκεια της εξέτασης με ενδοσκοπικό υπέρηχο είναι περίπου 30 λεπτά ανάλογα με την πολυπλοκότητα του προβλήματος του ασθενούς. Αφού ολοκληρωθεί η εξέταση, το υπερηχο-ενδοσκόπιο αποσύρεται. 

Ο ασθενής θα παραμείνει υπό παρακολούθηση στην περιοχή ανάνηψης του ενδοσκοπικού τμήματος μέχρι να είναι σε θέση να σηκωθεί και να αισθάνεται καλά. Μόνο τότε θα του επιτραπεί να ντυθεί και να οδηγηθεί στο γραφείο του ιατρού, όπου παρουσία του συνοδού θα γίνει και η ενημέρωση. Ο ιατρός θα δώσει στον ασθενή την έκθεση με τα ευρήματα της εξέτασης, φωτογραφικό υλικό και οδηγίες για το σπίτι όσον αφορά στην δίαιτα και τυχόν προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει. Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων ο ασθενής αποχωρεί για το σπίτι του. Ο μόνος λόγος να παραμείνει στο νοσοκομείο είναι σε περίπτωση που ο ιατρός κρίνει ότι χρειάζεται μεγαλύτερος χρόνος παρακολούθησης ή εάν υπάρχει υποψία για κάποια επιπλοκή από την εξέταση.

Σε περίπτωση που έχουν ληφθεί δείγματα για βιοψία, αυτά θα σταλούν στο εργαστήριο και σε λίγες ημέρες θα αποσταλούν στον ασθενή και τον θεράποντα ιατρό.

Προετοιμασία για ενδοσκοπικό υπέρηχο

Η προετοιμασία ενδοσκοπικό υπέρηχο είναι ίδια με την εξέταση γαστροσκόπησης δηλαδή ο ασθενής πρέπει να έρθει στο ραντεβού του νηστικός. Η λήψη υγρών μπορεί να επιτραπεί μέχρι 3-4 ώρες πριν την εξέταση. Ο ιατρός είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει εγκαίρως εάν ο ασθενής λαμβάνει κάποια χρόνια αγωγή ειδικά όσον αφορά σε αντιπηκτικά ή αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα, που ίσως πρέπει να διακοπούν ή να τροποποιηθούν. Τυχόν προβλήματα με το καρδιαγγειακό ή αναπνευστικό σύστημα πρέπει να έχουν συζητηθεί με το γιατρό στο ραντεβού πριν την επέμβαση.

Είναι επώδυνη η εξέταση;

Το Ενδοσκοπικό Υπερηχογράφημα γίνεται με τον ασθενή σε κατάσταση καταστολής (μέθης). Έτσι, η εξέταση είναι άνετη και η διαδικασία της βιοψίας ανώδυνη. Ενδέχεται να υπάρχει μια ελαφριά ενόχληση στο λαιμό που διαρκεί λίγες ώρες. Επίσης μπορεί μετά από μια βιοψία να υπάρχει κάποια ενόχληση στην κοιλιά που συνήθως υποχωρεί. Σε περίπτωση που ο ασθενής πονάει σημαντικά μετά την εξέταση μπορεί να χρειαστεί περαιτέρω έλεγχος ή παραμονή στο νοσοκομείο.

Ο ασθενής πρέπει να συνοδεύεται γιατί απαγορεύεται η οδήγηση μετά την εξέταση για τουλάχιστον 12 ώρες.  Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει σπίτι του την ίδια μέρα μετά το τέλος της εξέτασης και τα αποτελέσματα της εξέτασης μπορεί να τα λάβει άμεσα. Στην περίπτωση όμως που έχει ληφθεί βιοψία, υπάρχει μια μικρή καθυστέρηση λίγων ημερών μέχρι την ολοκλήρωση της κυτταρολογικής ή ιστολογικής εξέτασης.

Τι να φάω μετά τον ενδοσκοπικό υπερηχο;

Σε γενικές γραμμές αυτό θα εξαρτηθεί από το αν έγινε κάποια παρέμβαση όπως η βιοψία. Η λήψη υγρών επιτρέπεται σχετικά άμεσα και η λήψη τροφής χωρίς λιπαρά και σε μικρή ποσότητα μερικές ώρες μετά. Πάντα υπάρχουν γραπτές οδηγίες για πιθανά συμπτώματα και τα τηλέφωνα επικοινωνίας σε περίπτωση κάποιων συμπτωμάτων που μπορεί να σας απασχολήσουν. 

Υπάρχουν επιπλοκές από την εξέταση;

Όπως όλες οι ιατρικές παρεμβάσεις έτσι και το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα σπάνια σχετίζεται με επιπλοκές. Οι κυριότερες είναι η αιμορραγία, η οξεία παγκρεατίτιδα, η λοίμωξη και η διάτρηση του πεπτικού σωλήνα. Ευτυχώς όμως αυτές οι επιπλοκές είναι σπάνιες και μπορούν να αντιμετωπιστούν. Σε πολύ πολύπλοκες παρεμβάσεις όπως οι παροχετεύσεις ψευδοκύστεων και νεκρωτικών συλλογών οι επιπλοκές είναι πιο σοβαρές και συζητούνται πάντα με τον ασθενή πριν την θεραπεία.

Ποιο είναι το κόστος του ενδοσκοπικού υπερήχου (EUS);

Το συνολικό κόστος ενδοσκοπικού υπερήχου (EUS) εξαρτάται από τον τύπο της επέμβασης. Αυτό σημαίνει πως η τιμή της εξέτασης διαφέρει αν είναι καθαρά διαγνωστική ή περιέχει λήψη βιοψίας ή κάποιου είδους θεραπεία.

Η εξέταση γίνεται σε λίγα κέντρα από ιατρούς που έχουν μεγάλη εμπειρία και υψηλή εξειδίκευση. Επίσης τα μηχανήματα είναι ακριβείας και ο εξοπλισμός απαιτεί υψηλό επίπεδο απολύμανσης και συντήρησης. 

Ταυτόχρονα τα εργαλεία και οι βελόνες βιοψίες, καθώς και άλλα ειδικά υλικά είναι υψηλής τεχνολογίας και μιας χρήσεως. Οι βιοψίες απαιτούν επίσης υψηλό επίπεδο εξειδίκευσης με συνέπεια η εξέταση με το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα να έχει αυξημένα κόστη.  

Για λεπτομέρειες σχετικές με το κόστος είναι σημαντικό να συζητήσετε με την ομάδα του κύριου Παναγιωτακόπουλου κατά την διάρκεια του ραντεβού. 

Τα πλεονεκτήματα του ενδοσκοπικού υπερηχογραφήματος έναντι των συμβατικών τεχνικών απεικόνισης;

1. Υπεροχή και ακρίβεια στην μορφολογικό χαρακτηρισμό ανατομικών βλαβών 

Ο ενδοσκοπικός υπέρηχος προσφέρει ανώτερη ανάλυση απεικόνισης σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεθόδους απεικόνισης, όπως η αξονική και η μαγνητική τομογραφία. Η ικανότητα του να παρέχει εικόνες υψηλής ευκρίνειας σε πραγματικό χρόνο επιτρέπει στους κλινικούς γιατρούς να ανιχνεύουν μικροσκοπικές ανωμαλίες και να καθοδηγούν τις επεμβάσεις με απαράμιλλη ακρίβεια. Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα έχει την μεγαλύτερη ακρίβεια για βλάβες ακόμη και λίγων χιλιοστών.

2. Ελάχιστα επεμβατική μέθοδος

Σε αντίθεση με τις χειρουργικές επεμβάσεις που απαιτούν μεγάλες τομές και παρατεταμένους χρόνους ανάρρωσης, η EUS είναι ελάχιστα επεμβατική. Μπορεί να εκτελεστεί σε εξωτερική βάση, ελαχιστοποιώντας την ταλαιπωρία των ασθενών και επιταχύνοντας τη διαγνωστική διαδικασία. 

3. Μειωμένος κίνδυνος επιπλοκών 

Εξαλείφοντας την ανάγκη για διερευνητική χειρουργική επέμβαση, το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών μετά την επέμβαση, όπως λοιμώξεις, αιμορραγία και ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με την αναισθησία. Αυτό ενισχύει την ασφάλεια των ασθενών και προάγει την ταχύτερη ανάρρωση.

4. Τεχνολογία αιχμής

Είναι γνωστό ότι, ορισμένες παθήσεις, όπως ο καρκίνος, οδηγούν στην αύξηση της σκληρότητας των ιστών. Το σύγχρονο μηχάνημα του Ενδοσκοπικού Υπερήχου στο Metropolitan General έχει τη δυνατότητα της ελαστογραφίας, μιας πρωτοποριακής τεχνικής, με την οποία μπορούμε να αντιληφθούμε την σκληρότητα των ιστών που εξετάζουμε. Μια επιπλέον πληροφορία, η οποία μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση. Με τη βοήθεια της Ελαστογραφίας μπορούμε να κατευθύνουμε την βελόνα βιοψίας στο πιο σκληρό σημείο της βλάβης που μελετάμε και με αυτόν τον τρόπο μεγιστοποιούμε την πιθανότητα επιτυχίας της εξέτασης.

Επίσης ο εξοπλισμός του τμήματος μας επιτρέπει τη χρήση σκιαγραφικών, που είναι σε μορφή μικροφυσαλίδων που λειτουργούν ως σκιαγραφικά στους υπερήχους και που διευκολύνουν τον χαρακτηρισμό και εντοπισμό ύποπτων βλαβών που μπορεί να μην είναι ορατές με τις συμβατικές μεθόδους. Η χρήση των σκιαγραφικών στους υπερήχους δεν ενέχει τους κινδύνους των κλασικών σκιαγραφικών όπως η αλλεργικές αντιδράσεις ή η νεφρική βλάβη.

Μπορεί να συνδυαστεί το EUS με την ERCP;

Σε περιπτώσεις που το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα αναδείξει κάποια παθολογία που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης, όπως για παράδειγμα η αφαίρεση λίθων από τον χοληδόχο πόρο (χοληδοχολιθίαση) ή απόφραξη των χοληφόρων από κάποιο όγκο στην κεφαλή του παγκρέατος (ανώδυνος αποφρακτικός ίκτερος) τότε μπορεί άμεσα να ακολουθήσει ERCP. Αυτή είναι μια ενδοσκοπική μέθοδος με την οποία ο ενδοσκόπος μπορεί να περάσει διάφορα εργαλεία μέσα στο χοληδόχο πόρο και να αφαιρέσει τους λίθους ή να βάλει ένα σωληνάκι (stent) για παροχέτευση της χολής. 

Είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι πρέπει να προηγείται το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα της ERCP γιατί οποιαδήποτε παρέμβαση στην περιοχή μειώνει τη διαγνωστική αξία του EUS. Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές συμβαίνει το αντίθετο και αυτό είναι μια κακή πρακτική. Συμβουλευτείτε μας για να σας καθοδηγήσουμε σε περίπτωση που έχετε αναπτύξει ίκτερο λόγω απόφραξης.  

Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα στην κλινική μας

Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα είναι μια προηγμένη ενδοσκοπική και απεικονιστική τεχνική που απαιτεί εμπειρία. Στην κλινική μας η μέθοδος εφαρμόζεται σχεδόν για δύο δεκαετίες με μεγάλη επιτυχία και ο εξοπλισμός είναι τελευταίας τεχνολογίας. 

Εφαρμόζονται όλες οι δυνατές τεχνικές, διαγνωστικές και θεραπευτικές επεμβάσεις με απόλυτη προσοχή στην ασφάλεια του ασθενούς. Η συνεργασία με τους πλέον ειδικούς κυτταρολόγους και παθολογοανατόμους μας δίνει μιας διαγνωστική ακρίβεια για συμπαγείς όγκους του παγκρέατος να πλησιάζουν το 95%.

Εάν ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα για τη χρήση της τεχνολογίας των ενδοσκοπικών υπερήχων και για το πώς μπορεί να σας ωφελήσει, επικοινωνήστε μαζί μας σήμερα.