Γαστροσκόπηση

Τι είναι η γαστροσκόπηση;

Η γαστροσκόπηση είναι μια ενδοσκοπική εξέταση του ανωτέρου πεπτικού και πιο συγκεκριμένα του οισοφάγου, του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου με ένα ειδικό όργανο που ονομάζεται γαστροσκόπιο.

Το γαστροσκόπιο είναι ένας λεπτός εύκαμπτος σωλήνας, που έχει μια πηγή φωτός στην άκρη του και ένα σύστημα μετάδοσης της εικόνας υψηλής ευκρίνειας από το εσωτερικό του πεπτικού σωλήνα σε μια οθόνη που παρακολουθεί ο ιατρός. Η προσεκτική επισκόπηση του βλεννογόνου με τα ειδικά μοντέρνα γαστροσκόπια υψηλής ανάλυσης προσφέρει μεγάλη ακρίβεια στην οπτική διάγνωση και βοηθά στην στόχευση της λήψης βιοψιών.

Πότε χρειάζεται να γίνει γαστροσκόπηση;

Η γαστροσκόπηση συνήθως συστήνεται από τον ιατρό για τη διερεύνηση παθήσεων και συμπτωμάτων που προέρχονται από τον οισοφάγο, το στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο. Συμπτώματα που συνήθως αποτελούν ένδειξη για γαστροσκόπηση ενδεικτικά είναι:

• Δυσπεπτικά ενοχλήματα (φούσκωμα ή ενόχληση μετά το γεύμα)
• Πόνος στο στο επιγάστριο (την ανώτερη κοιλιά)
• Δυσκολία στην κατάποση (δυσφαγία – δυσκαταποσία)
• Αίσθημα καύσου στον θώρακα (καούρες)
• Πόνοι στο στήθος με αντανάκλαση στην πλάτη ειδικά όταν έχουν αποκλειστεί αίτια από το καρδιαγγειακό σύστημα
• Αίσθημα ναυτίας ή εμετοί
• Απώλεια βάρους ή ανορεξία
• Αίσθημα πρώιμου κορεσμού, δηλαδή να νιώθουμε δυσφορία με μικρές ποσότητες φαγητού.

Οι ενδείξεις της γαστροσκόπησης επεκτείνονται και σε άλλες καταστάσεις όπως για παράδειγμα η διερεύνηση της σιδηροπενικής ή μεγαλοβλαστικής αναιμίας, της φτωχής απορρόφησης ή έλλειψης βιταμινών όπως η Β12, η βιταμίνη D, η χαμηλή φεριτίνη, η υποψία κοιλικοκάκης, η υποψία καρκίνου και πολλές άλλες. Σε ειδικές περιπτώσεις όπου υπάρχει οικογενειακό ή κληρονομικό ιστορικό καρκίνου μπορεί η γαστροσκόπηση να βοηθήσει στην πρόληψη.

Πώς γίνεται η γαστροσκόπηση;

Η γαστροσκόπηση πραγματοποιείται με ειδικά λεπτά εύκαμπτα ενδοσκόπια που προσφέρουν εικόνες υψηλής ανάλυσης και με τα οποία ο ιατρός μπορεί να διαγνώσει διάφορες παθήσεις που αφορούν στο ανώτερο πεπτικό όπως έλκη, φλεγμονές, όγκοι κ.ά. Η γαστροσκόπηση είναι μια σύντομη και ανώδυνη εξέταση, που διαρκεί λιγότερο από 15 λεπτά.. Συνήθως πραγματοποιείται με ήπια καταστολή (μέθη), που χορηγείται από ειδικό αναισθησιολόγο. Η καταστολή προσφέρει, ηρεμία και παροδική αμνησία στον ασθενή με αποτέλεσμα η εξέταση να πραγματοποιείται με ασφάλεια.

Το γαστροσκόπιο εισέρχεται μέσω του στόματος και προσεκτικά προωθείται μέσα στον οισοφάγο, την γαστρο-οισοφαγική συμβολή, τον στόμαχο και διά μέσω του πυλωρού στο βολβό του δωδεκαδακτύλου και τελικά στην δεύτερη ή και την τρίτη μοίρα του δωδεκαδακτύλου. Με την γαστροσκόπηση ο ιατρός μπορεί να πάρει βιοψίες για τον έλεγχο της κοιλιοκάκης, για το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, για να διαγνώσει μια γαστρίτιδα, ένα έλκος ή κάποιο νεόπλασμα όπως ο καρκίνος ή το λέμφωμα του στομάχου κ.ά.

Υπάρχουν θεραπευτικές εφαρμογές της γαστροσκόπησης;

Οι θεραπευτικές εφαρμογές της γαστροσκόπησης είναι πολλές και ολοένα εξελίσσονται. Η γαστροσκόπηση αποτελεί ένα θεραπευτικό εργαλείο κυρίως σε επείγουσες καταστάσεις όπως η γαστρορραγία δηλαδή η απώλεια αίματος από το ανώτερο πεπτικό. Αυτό μπορεί να εμφανισθεί με την λεγόμενη αιματέμεση (εμετός με αίμα) ή με την κένωση μαύρων κοπράνων (που ονομάζεται μέλαινα κένωση). Και οι δύο καταστάσεις απαιτούν επείγουσα επικοινωνία με το ιατρό.

Άλλες επείγουσες θεραπευτικές εφαρμογές της ενδοσκόπησης είναι η αφαίρεση ξένων σωμάτων που έχουν καταποθεί όπως κέρματα, οδοντοστοιχίες, μπαταρίες κ.ά.

Με την γαστροσκόπηση επίσης μπορούν να αφαιρεθούν πολύποδες ή προκαρκινικές ή και καρκινικές βλάβες με την μέθοδο της ESD (endoscopic submucosal dissection), να εφαρμοστούν θεραπείες για τον οισοφάγο Barrett (μέθοδος HALO), να γίνουν διαστολές σε στενωτικές περιοχές του ανωτέρου πεπτικού, να γίνει απολίνωση κιρσών του οισοφάγου κ.ά.

Ποιά είναι η προετοιμασία για την γαστροσκόπηση;

Η προετοιμασία για γαστροσκόπηση είναι πολύ απλή. Ο ασθενής θα πρέπει να παραμείνει νηστικός για τουλάχιστον οκτώ ώρες και να μην πιει νερό για τουλάχιστον τρεις ώρες πριν την προγραμματισμένη εξέταση. Ο λόγος είναι ότι εάν υπάρχει περιεχόμενο μέσα στο στομάχι δεν θα μπορεί ο ιατρός να εξετάσει σωστά το βλεννογόνο του ανώτερου πεπτικού, όμως το σημαντικότερο είναι ότι η παρουσία περιεχομένου εντός του στομάχου αυξάνει το κίνδυνο εισρόφησης (πνιγμού) που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές ή και σε θάνατο.

Η γνώση του ιστορικού του ασθενούς από τον ιατρό πριν την γαστροσκόπηση είναι πολύ σημαντική ειδικά για θέματα που αφορούν την αναπνευστική, την καρδιακή, τη νεφρική λειτουργία, την παρουσία σακχαρώδους διαβήτη και την πιθανή λήψη φαρμάκων που μπορεί να επηρεάσουν την εξέταση.

Απολύτως απαραίτητη είναι η ενημέρωση του γαστρεντερολόγου ή της ομάδας του εγκαίρως για τυχόν λήψη αντιπηκτικής ή αντιαιμοπεταλιακής αγωγής γιατί ενδέχεται να χρειαστεί η διακοπή ή τροποποίηση της σε συνεννόηση με τον ιατρό σας.

Τι να φάω μετά την γαστροσκόπηση;

Ο γαστρεντερολόγος σας θα καθορίσει πότε και τι μπορείτε να φάτε μετά από την γαστροσκόπηση. Εάν δεν έχουν γίνει επεμβατικές πράξεις που να απαιτούν ιδιαίτερη δίαιτα, συνήθως μετά την πάροδο 30-60 λεπτών μετά το τέλος της γαστροσκόπησης ο ασθενής μπορεί να πιεί και να φάει κάτι ελαφρύ ή και να πιεί ένα καφέ. Όμως τονίζεται ότι κάθε περίπτωση ασθενούς είναι διαφορετική και τα παραπάνω δεν αποτελούν γενική ιατρική συμβουλή.

Πονάει η γαστροσκόπηση;

Η γαστροσκόπηση είναι ανώδυνη εξέταση. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η γαστροσκόπηση γίνεται με μέθη (ενδοφλέβια καταστολή από έμπειρο αναισθησιολόγο) και έτσι ο ασθενής δεν νιώθει τίποτα απολύτως.

Σπάνια κάποιοι ασθενείς θέλουν να παραμείνουν ξύπνιοι κατά την εξέταση και στην περίπτωση αυτή χορηγείται μόνο ένα αναισθητικό σπρέι στον φάρυγγα για να μειωθεί το αντανακλαστικό του εμέτου. Αλλά παρά που είναι ξύπνιος ο ασθενής δεν νιώθει πόνο, ακόμη και κατά τη λήψη βιοψιών.

Τι να προσέξω μετά τη γαστροσκόπηση;

Το σημαντικότερο είναι να συνοδεύεστε την ημέρα της γαστροσκόπησης γιατί απαγορεύεται αυστηρά η οδήγηση οχήματος για τουλάχιστον 12 ώρες μετά την χορήγηση μέθης. Επίσης λόγω πιθανής παροδικής αμνησίας που προκαλούν τα φάρμακα είναι καλό να διαβάσετε καλά την έκθεση και τις ειδικές οδηγίες που δίνονται κατά την έξοδο σας από το ενδοσκοπικό τμήμα. 

Ο ιατρός θα σας δώσει τα αποτελέσματα της εξέτασης, θα σας ενημερώσει αν πήρε βιοψίες και πότε θα πάρετε τα αποτελέσματα των βιοψιών. Εάν χρειάζεται θα σας χορηγήσει θεραπεία. Ρωτήστε τον πότε μπορείτε να ξαναπάρετε τα καθημερινά σας φάρμακα. Συνεννοηθείτε εάν και πότε θα γίνει επανάληψη της εξέτασης.

Υπάρχουν παρενέργειες ή επιπλοκές στη γαστροσκόπηση

Η γαστροσκόπηση είναι ιδιαίτερα ασφαλής εξέταση, όμως απαιτεί πλήρη ενημέρωση από τον ιατρό σχετικά με πιθανές επιπλοκές που μπορεί να επισυμβούν, ώστε να έχει την γραπτή σας συναίνεση πριν την έναρξη της εξέτασης. 

Σπάνια μπορεί να προκληθεί ερεθισμός στον φάρυγγα που υποχωρεί μετά από μερικές ώρες. Σπανιότατα αναφέρεται εισρόφηση τροφών ή γαστρικών υγρών στους πνεύμονες, που αν συνοδεύεται από πυρετό μπορεί να χρειαστεί αντιβίωση. Ιδιαίτερα μετά από επεμβατικούς χειρισμούς μπορεί να εμφανισθούν διάτρηση ή αιμορραγία που συνήθως σταματά από μόνη της ή από τον ενδοσκόπο. Στην πολύ σπάνια περίπτωση διάτρησης ενδέχεται να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση. 

Εάν χορηγηθεί καταστολή (μέθη) μπορεί να προκληθεί παροδικός ερεθισμός στη φλέβα, αλλεργία στα χορηγούμενα ενδοφλέβια φάρμακα και σπανιότατα καρδιοαναπνευστικές επιπλοκές, ιδιαίτερα σε ασθενείς με προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας. 

Μετά την εξέταση επικοινωνήστε με τον γιατρό σας σε περίπτωση έντονου πόνου στην κοιλιά ή στο λαιμό, πυρετού ή εμέτων.

Πόσο συχνά πρέπει να κάνω γαστροσκόπηση;

Η απάντηση στην παραπάνω ερώτηση είναι εντελώς εξατομικευμένη και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. ‘Ετσι, καταστάσεις που έχουν μια χρόνια πορεία όπως ο οισοφάγος Barrett, η ατροφία του στομάχου, κληρονομικά νοσήματα κ.ά. απαιτούν συνήθως μια τακτική παρακολούθηση, το διάστημα της οποίας ορίζεται από τον γαστρεντερολόγο.

Σε αντίθεση με την κολονοσκόπηση που έχουν θεσπιστεί από τις γαστρεντερολογικές εταιρίες ανά τον κόσμο να γίνεται σε τακτική βάση για πρόληψη, η γαστροσκόπηση δεν εμπίπτει στην ίδια κατηγορία. Από την άλλη, λόγω της ταχείας μεταβολής του βλεννογόνου στο στομάχι, μια νέα σημαντική ενόχληση, έστω και να έχει προηγηθεί πρόσφατη γαστροσκόπηση δεν πρέπει να αποτρέψει τον ασθενή να επισκεφτεί το γαστρεντερολόγο που αυτός θα κρίνει εάν πρέπει να γίνει άμεσος επανέλεγχος.

Κόστος γαστροσκόπησης – συνταγογραφείται στον ΕΟΠΥΥ;

Η εξέταση είναι συνταγογραφούμενη, όμως δεν έχουν όλα τα διαγνωστικά τμήματα ή ιδιωτικά νοσοκομεία σύμβαση με τον ΕΟΠΥΥ. 

Το κόστος της γαστροσκόπησης εξαρτάται εάν πρόκειται για διαγνωστική ή θεραπευτική εξέταση. 

Σε θεραπευτικές γαστροσκοπήσεις συνήθως οι ιδιωτικές ασφάλειες αποζημιώνουν την εξέταση ανάλογα με το πρόγραμμα κάλυψης, οπότε είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε τον ασφαλιστικό σας σύμβουλο και τον υπεύθυνο στο ταμείο του ενδοσκοπικού τμήματος. 

Η τιμή της ενδοσκόπησης θα περιλάβει το ενδοσκοπικό τμήμα, τα γενικά και ειδικά υλικά που θα χρησιμοποιηθούν, τυχόν θεραπευτικές παρεμβάσεις καθώς και τις αμοιβές του γαστρεντερολόγου και του αναισθησιολόγου. Οι βιοψίες που θα ληφθούν επίσης επιβαρύνονται με επιπλέον κόστος το οποίο ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ. Η γαστροσκόπηση είναι μια εξειδικευμένη εξέταση, η ποιότητα της οποίας εξαρτάται τόσο από την εμπειρία του γαστρεντερολόγου, τις παροχές και την ασφάλεια που παρέχει το χώρος που εκτελείται (ιατρείο ή νοσοκομείο) και όπως ορίζει και ο ιατρικός κώδικάς κάθε ιατρός καθορίζει ο ίδιος την αμοιβή του.

Σύνοψη

Η γαστροσκόπηση είναι μια ελάχιστα επεμβατική εξέταση του ανώτερου πεπτικού συστήματος που βοηθά τόσο διαγνωστικά όσο και θεραπευτικά ασθενείς που παρουσιάζουν συμπτώματα ή σημεία που αφορούν τον οισοφάγο, το στομάχι ή το δωδεκαδάκτυλο. Διαρκεί λίγα λεπτά, είναι ανώδυνη εξέταση και γίνεται με ασφάλεια στο σωστό περιβάλλον και με τις σωστές συνθήκες. Η λήψη του ιστορικού του ασθενούς, η σωστή προετοιμασία και η κατανόηση του μικρού ποσοστού επιπλοκών που μπορεί να συνδέονται με την γαστροσκόπηση είναι σημαντικοί παράγοντες για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της ενδοσκοπικής αυτής πράξης. 

Εμπιστευτείτε την γαστρεντερογική μας ομάδα μας AthesnGastro υπό την διεύθυνση του Δημήτρίου Παναγιωτακόπουλου, που με την πολυετή της εμπειρία και την τελευταία τεχνολογία όσον αφορά τις διαγνωστικές και θεραπευτικές μεθόδους μπορεί να δώσει λύση στα προβλήματα του πεπτικού σας. Κλείστε ένα ραντεβού να συζητήσουμε από κοντά τα συμπτώματα σας.