Θεραπευτικές εφαρμογές ενδοσκοπικών υπερήχων

Παροχέτευση ψευδοκύστεων και συλλογών

Μετά από ένα επεισόδιο οξείας παγκρεατίτιδας μπορεί να δημιουργηθούν συλλογές υγρών γύρω από το πάγκρεας που τις περισσότερες φορές απορροφούνται με την πάροδο του χρόνου. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που τα υγρά αυτά δημιουργούν συλλογές, τις λεγόμενες ψευδοκύστεις, που μπορεί να να προκαλέσουν πιεστικά φαινόμενα και συμπτώματα όπως αίσθημα πληρότητας, κοιλιακό πόνο, εμέτους, αδυναμία σίτισης κ.ά. Οι συλλογές αυτές μπορεί επίσης να περιέχουν νεκρώματα και ενίοτε πύον λόγω επιμόλυνσης (περιχαρακωμένες νεκρωτικές συλλογές ή walled-off necrosis – WON).

Η αντιμετώπιση των περιπαγκρεατικών συλλογών, των ψευδοκύστεων και των WON απαιτεί εξειδικευμένη γνώση και συνεργασία διαφόρων ειδικοτήτων. Παραδοσιακά η αντιμετώπιση τους ήταν χειρουργική ή με τοποθέτηση εξωτερικών παροχετεύσεων (σωλήνων που βγαίνουν από το δέρμα), όμως το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα μπορεί να μας βοηθήσει να κάνουμε αυτές τις παροχετεύσεις εσωτερικά, δηλαδή με κατάλληλες τεχνικές το υλικό των συλλογών που βρίσκεται περιχαρακωμένο, αδειάζει μέσω μιας οπής μέσα στο πεπτικό σωλήνα. Συνήθως για τις δύσκολες περιχαρακωμένες συλλογές που περιέχουν νεκρωτικό υλικό (WON), χρησιμοποιούνται ειδικά μεταλλικά στεντ (HotAxios Stent), τα οποία μας επιτρέπουν και την δίοδο του ενδοσκοπίου μέσα στις νεκρωτικές συλλογές για τον καθαρισμό τους και έτσι την πιο γρήγορη επούλωση τους (ενδοσκοπική νεκροσεκτομή ή endoscopic necrosectomy).

Νευρόλυση κοιλιακού πλέγματος (EUS-CPN) στον καρκίνο του παγκρέατος

Ο καρκίνος του παγκρέατος και γενικά καρκίνοι σε όργανα της κοιλιάς που έχουν επηρεάσει τα νεύρα γύρω από τα σπλάχνα, μπορεί να προκαλέσουν σημαντικού βαθμού πόνο στον ασθενή. Τα παυσίπονα φάρμακα πολλές φορές δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν πλήρως αυτό τον πόνο, ο οποίος συνήθως ενοχλεί τον ασθενή τη νύχτα επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα της ζωής του. Επιπλέον, τα παυσίπονα φάρμακα που χρησιμοποιούνται πολλές φορές δημιουργούν παρενέργειες που επιδεινώνουν το πρόβλημα του ασθενούς, για παράδειγμα η μορφίνη ή γενικότερα τα οποιούχα παυσίπονα φάρμακα προκαλούν δυσκοιλιότητα, ναυτία, ξηροστομία κ.τ.λ.

Μια πολύ καλή μέθοδος για την αντιμετώπιση του πόνου από τον καρκίνο του παγκρέατος, ειδικά σε περιπτώσεις μη-χειρουργίσιμου καρκίνου είναι η Νευρόλυση του Κοιλιακού Πλέγματος (Celiac Plexus Neurolysis – CPN). Η Νευρόλυση είναι ουσιαστικά μια παρέμβαση που γίνεται ενδοσκοπικά με τη βοήθεια του ενδοσκοπικού υπερήχου (EUS – CPN), κατά την οποία γίνεται διήθηση των κοιλιακών γαγγλίων με αναισθητικό και καθαρό οινόπνευμα και έτσι ουσιαστικά διακόπτεται η μεταφορά του επώδυνου αισθήματος από την κοιλιά κεντρικότερα στον εγκέφαλο. Η μέθοδος της Νευρόλυσης του Κοιλιακού Πλέγματος γίνεται σε εξωτερική βάση και σε γενικές γραμμές έχει μια καλή αποτελεσματικότητα που υπολογίζεται σε πάνω από 80% ειδικά εάν γίνει στον σωστό χρόνο.

Συμπερασμτατικά, η μέθοδος της Νευρόλυσης του Κοιλιακού Πλέγματος μέσω ενδοσκοπικών υπερήχων, είναι μια πολύ καλή μέθοδος ανακούφισης του πόνου από τον καρκίνο του παγκρέατος που δρα σχετικά άμεσα, με ελάχιστες επιπλοκές και δίνει σχετική ανακούφιση και ποιότητα ζωής στους ασθενείς.

Τοποθέτηση fiducials για στερεοτακτική ακτινοθεραπεία στον καρκίνο του παγκρέατος

Η χρήση της ακτινοβολίας στον καρκίνο του παγκρέατος μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κάποιους ασθενείς μαζί με την χημειοθεραπεία για την καλύτερη αντιμετώπιση του. H ακτινοθεραπεία είναι εντοπισμένη στην περιοχή του οργάνου – στόχου. Υπάρχουν όμως ακτινοθεραπείες που προσπαθούν να εστιάζουν απόλυτα στον καρκίνο περιορίζοντας έτσι και την ζημιά των οργάνων και ιστών που βρίσκονται πέριξ του όγκου. Η μέθοδος αυτή που ονομάζεται στερεοτακτική ακτινοχειρουργική (CyberKnife) απαιτεί την τοποθέτηση μέσα στον όγκο ειδικών δεικτών που συνήθως είναι πολύ μικροί ράβδοι χρυσού (fiducials), χάριν στους οποίους το ρομποτικό σύστημα του CyberKnife «κλειδώνει» πάνω στον όγκο και με ακρίβεια χιλιοστών δίνει την ακτινοβολία στους παθολογικούς ιστούς.

Η τοποθέτηση λοιπόν ραδιοδεικτών (fiducials) γίνεται με τη βοήθεια του ενδοσκοπικού υπερήχου. Δύο ή τρείς ράβδοι χρυσού τοποθετούνται προσεκτικά μέσα στον όγκο και ο ασθενής μπορεί να φύγει την ίδια μέρα ξεκινώντας μετά την ακτινοθεραπεία άμεσα.