Γαστροπάρεση
Η γαστροπάρεση, μια πάθηση που επηρεάζει χιλιάδες ανθρώπους παγκοσμίως, συχνά παραμένει αδιάγνωστη και παραμελημένη. Χαρακτηρίζεται από την καθυστέρηση στην κένωση του στομάχου, προκαλώντας μια σειρά από δυσάρεστα συμπτώματα που επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής. Σε αυτό το άρθρο, θα εξερευνήσουμε τι ακριβώς είναι η γαστροπάρεση, ποιες είναι οι αιτίες, τα συμπτώματα και οι διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές, ώστε να έχετε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να αναλάβετε δράση.
Τι Είναι η Γαστροπάρεση
Το στομάχι φυσιολογικά ανακατεύει και αλέθει την τροφή και σταδιακά την προωθεί μέσω του πυλωρικού στομίου στο λεπτό έντερο για να γίνει περαιτέρω επεξεργασία και απορρόφηση. Η γαστροπάρεση είναι μια διαταραχή κατά την οποία οι μύες του στομάχου λειτουργούν ανεπαρκώς ή καθόλου, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση της κένωσης του στομάχου και συνεπώς της πέψης της τροφής. Αυτό οδηγεί σε συσσώρευση της τροφής στο στομάχι, η οποία μπορεί να προκαλέσει δυσφορία και άλλα προβλήματα. Η γαστροπάρεση θεωρείται ανθεκτική όταν τα συμπτώματα δεν βελτιώνονται σημαντικά μετά από 12 μήνες εντατικής θεραπείας.
Αιτίες
Οι αιτίες της γαστροπάρεσης μπορεί να είναι πολλές και συχνά αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, καθιστώντας την διάγνωση μια πρόκληση.
Περιβαλλοντικά αίτια
Περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να συμβάλουν στην εμφάνιση της γαστροπάρεσης. Αυτοί περιλαμβάνουν ιογενείς λοιμώξεις,που μπορούν να βλάψουν προσωρινά ή μόνιμα τα νεύρα του στομάχου. Επίσης, ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις στην κοιλιακή χώρα, ιδιαίτερα αυτές που αφορούν στο στομάχι ή τον οισοφάγο, μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του πνευμονογαστρικού νεύρου. Σπανιότερα αίτια είναι η επιμόλυνση από διάφορες τοξίνες και βαρέα μέταλλα.
Αυτοάνοσα αίτια
Ορισμένες αυτοάνοσες παθήσεις, όπως ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος ή η Σκληροδερμία, μπορούν να επηρεάσουν το πεπτικό σύστημα και να οδηγήσουν σε γαστροπάρεση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται εσφαλμένα στα νεύρα και τους μυς του στομάχου, διαταράσσοντας την ικανότητά τους να συστέλλονται. Επίσης γαστροπάρεση μπορεί να εμφανιστεί ως παρανεοπλασματικό φαινόμενο κυρίως με καρκίνους του πνεύμονα, του θύμου αδένα και άλλα.
Νευρολογικά αίτια
Γαστροπάρεση παρατηρείται σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις του νευρικού συστήματος όπως η νόσος του Πάρκινσον, η πολλαπλή σκλήρυνση, εγκεφαλικά επεισόδια και παθήσεις του αυτόνομου νευρικού συστήματος
Τρόπος ζωής και διατροφή
Ο τρόπος ζωής και η διατροφή παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και η δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της γαστροπάρεσης. Ελλείψεις βιταμινών όπως η Β12, η θειαμίνη μπορεί επίσης να αποτελέσουν παράγοντες κινδύνου
Κύριοι παράγοντες κινδύνου
Ο πιο συχνός παράγοντας κινδύνου για την γαστροπάρεση είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, όπου η μακροχρόνια υψηλή συγκέντρωση σακχάρου στο αίμα μπορεί να προκαλέσει νευροπάθεια και χρόνια βλάβη στα νεύρα του στομάχου. Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν τη χρήση ορισμένων φαρμάκων όπως οπιοειδή, αντικαταθλιπτικά κ.ά. Πρόσφατα παρατηρούνται σημαντικά προβλήματα γαστροπάρεσης – πολλές φορές μη αναστρέψιμα με τη χρήση των ενέσιμων φαρμάκων για την παχυσαρκία (αγωνιστές GLP-1). Τέλος, σε ένα 30-40% των περιπτώσεων δεν βρίσκεται συγκεκριμένο αίτιο οπότε εκεί ονομάζεται ιδιοπαθής γαστροπάρεση.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της γαστροπάρεσης ποικίλλουν σε σοβαρότητα και συχνότητα. Τα πιο συνηθισμένα είναι:
- Αίσθημα πρώιμου κορεσμού κατά τη διάρκεια του γεύματος.
- Πλήρης κοιλία και φούσκωμα μετά από μικρή ποσότητα φαγητού.
- Ναυτία και έμετος αχώνευτης τροφής, συχνά αρκετές ώρες μετά το φαγητό.
- Κοιλιακός πόνος.
- Απώλεια όρεξης και ανεξήγητη απώλεια βάρους.
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
- Κακή ρύθμιση του σακχάρου λόγω της δυσαπορρόφησης τροφής
Εξετάσεις
Η διάγνωση της γαστροπάρεσης μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά υπάρχουν εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για την επιβεβαίωση της πάθησης. Αυτές περιλαμβάνουν μελέτες γαστρικής κένωσης, όπου ο ασθενής καταναλώνει ένα γεύμα που περιέχει μικρή ποσότητα ραδιενεργού υλικού, επιτρέποντας την παρακολούθηση της κένωσης του στομάχου με γ-κάμερα κατά την πάροδο του χρόνου. Είναι βασικό να έχει προηγηθεί προσεκτική κλινική εξέταση, αιματολογικές εξετάσεις και γαστροσκόπηση και απεικονιστικές εξετάσεις για τον αποκλεισμό κακοήθειας ή άλλων γαστρικών παθήσεων. Φυσικά ανάλογα με την περίπτωση ο διαγνωστικός αλγόριθμος τροποποιείται ανάλογα.
Θεραπεία
Η θεραπεία της γαστροπάρεσης στοχεύει στον έλεγχο των συμπτωμάτων, στη βελτίωση της κένωσης του στομάχου και στην αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας. Η θεραπεία ξεκινά συνήθως με διατροφικές αλλαγές και φαρμακευτική αγωγή, αλλά σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθούν πιο επεμβατικές μέθοδοι.
Ιατρικές θεραπείες
Η διακοπή φαρμάκων που μπορεί να προκαλούν το πρόβλημα, η έλεγχος του σακχάρου σε πεπίπτωση διαβήτη, η αποκατάσταση βιταμινών, ηλεκτρολυτών και ιχνοστοιχείων είναι το πρώτο μέλημα του ιατρού. Ο γιατρός σας μπορεί να χορηγήσει φάρμακα για να διεγείρει τους μυς του στομάχου, όπως η μετοκλοπραμίδη, δομπεριδόνη, ερυθρομυκίνη ή να σας συστήσει φάρμακα για τον έλεγχο της ναυτίας και του εμέτου. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί botox ή να γίνει επέμβαση είτε χειρουργικά ή ενδοσκοπικά (G-POEM).
Μη-φαρμακευτικές θεραπείες
Οι μη-φαρμακευτικές θεραπείες επικεντρώνονται κυρίως στις διατροφικές αλλαγές. Αυτές περιλαμβάνουν την κατανάλωση πολλαπλών μικρών γευμάτων, την αποφυγή λιπαρών, φυτικών ινών και τη διακοπή πρόσληψης αλκοόλ. Ένας γενικότερα πιο υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση και σε αυτόν περιλαμβάνεται η άσκηση. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η χορήγηση ενδοφλέβιας (παρεντερικής διατροφής) ή η σίτιση με σωλήνα (γαστροστομία – νηστιδοστομία) μπορεί να είναι απαραίτητη για τη διατήρηση επαρκούς διατροφής.
Επιπλοκές
Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η γαστροπάρεση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές. Η ανεπαρκής απορρόφηση θρεπτικών συστατικών μπορεί να προκαλέσει υποσιτισμό, ενώ η συνεχής παλινδρόμηση και ο έμετος μπορεί να βλάψουν τον οισοφάγο ή να προκαλέσουν υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του αναπνευστικού. Επίσης, η ανεξέλεγκτη γαστροπάρεση μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, καθιστώντας τον έλεγχο του διαβήτη εξαιρετικά δύσκολο.
Πρόληψη
Ενώ δεν υπάρχει τρόπος να προληφθεί πλήρως η γαστροπάρεση, μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο. Για άτομα με διαβήτη, ο αυστηρός έλεγχος του σακχάρου στο αίμα είναι καθοριστικός. Επιπλέον, ένας υγιεινός τρόπος ζωής και η διατροφή με ισορροπημένα γεύματα μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση της σωστής λειτουργίας του πεπτικού συστήματος.
Πότε να δείτε έναν γιατρό
Εάν έχετε επίμονα συμπτώματα όπως ναυτία, έμετο, ή έντονο φούσκωμα μετά τα γεύματα, είναι απαραίτητο να επισκεφθείτε έναν γαστρεντερολόγο. Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη για τη διαχείριση της πάθησης και την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών.
Νιώθετε τα παραπάνω;
