Καρκίνος του παχέος εντέρου

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι μια από τις πιο σοβαρές ασθένειες που μπορεί να επηρεάσουν το γαστρεντερικό μας σύστημα. Αυτή η μορφή καρκίνου ξεκινά συνήθως ως πολύποδας στον εσωτερικό τοίχωμα του παχέος εντέρου ή του ορθού και μπορεί να εξελιχθεί σε κακοήθη όγκο.

Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι κρίσιμες για την επιβίωση των ασθενών, γι’ αυτό και η ενημέρωση σχετικά με τα συμπτώματα, τις αιτίες και τις μεθόδους πρόληψης είναι εξαιρετικά σημαντική.

Συμπτώματα του Καρκίνου του Παχέος Εντέρου

Τα συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου μπορεί να ποικίλουν και συχνά εξαρτώνται από το μέγεθος και τη θέση του όγκου. Μερικά από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

Αιμορραγία από το ορθό: Μπορεί να παρατηρήσετε αίμα στα κόπρανα ή στην τουαλέτα. Φυσικά υπάρχουν καλοήθη αίτια που μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία στις κενώσεις, αλλά είναι σημαντικό να επικοινωνήσετε με τον ιατρό εάν παρατηρείτε αίμα στα κόπρανα, στην τουαλέτα ή το χαρτί.
Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου: Διάρροια ή δυσκοιλιότητα που διαρκεί για αρκετές εβδομάδες.
Απώλεια βάρους χωρίς προφανή λόγο.
Κοιλιακός πόνος: Συνεχόμενος πόνος ή κράμπες στην κοιλιακή χώρα. Μερικες φορές
Αίσθηση ατελούς κένωσης: Αίσθηση ότι το έντερο δεν αδειάζει πλήρως.
Κόπωση και αίσθημα δύσπνοιας: Αυτά μπορεί να είναι συμπτώματα σιδηροπενικής αναιμίας. Η σιδηροπενική αναιμία λόγω απώλειας αίματος από το έντερο μπορεί να είναι σημάδι καρκίνου του παχέος εντέρου παρά την απουσία αίματος στα κόπρανα.

Αιτίες και Παράγοντες Κινδύνου

Η ακριβής αιτία του καρκίνου του παχέος εντέρου δεν είναι γνωστή, αλλά υπάρχουν διάφοροι παράγοντες κινδύνου που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα ανάπτυξής του. Αυτοί περιλαμβάνουν:

Ηλικία: Οι περισσότεροι άνθρωποι διαγιγνώσκονται μετά τα 50 έτη. Δυστυχώς βλέπουμε μια σταδιακή αύξηση της συχνότητας σε νεότερες ηλικίες με 1 στους 7 καρκίνους να διαγιγνώσκονται σε ηλικίες κάτω των 50 ετών.
Οικογενειακό ιστορικό: Άτομα με συγγενείς πρώτου βαθμού που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του παχέος εντέρου έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ειδικά εάν είχαν προσβληθεί σε νεότερες ηλικίες.
Γενετικές μεταλλάξεις: Κληρονομικές καταστάσεις όπως το σύνδρομο Lynch και η οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση (FAP) αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του εντέρου.
Φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου: Παθήσεις όπως η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn όταν προσβάλει το παχύ έντερο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Για το λόγο αυτό σε ασθενείς μετά την πάροδο 7-10 χρόνων από τη διάγνωση μπαίνουν σε πρωτόκολλο παρακολούθησης.
Διατροφή: Διατροφή πλούσια σε κόκκινο ή επεξεργασμένο κρέας και φτωχή σε φρούτα και λαχανικά.
Κάπνισμα και αλκοόλ: Το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο.

Διάγνωση και Ανίχνευση

Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου μπορεί να σώσει ζωές. Οι κύριες μέθοδοι ανίχνευσης περιλαμβάνουν:

Κολονοσκόπηση: Η πιο αποτελεσματική μέθοδος για την ανίχνευση πολύποδων και καρκίνου. Η κολονοσκόπηση είναι η ενδοσκοπική εξέταση του εσωτερικού του ορθού και παχέος εντέρου, με τη βοήθεια της οποίας μπορεί να ανιχνευτεί καρκίνος ή πολύποδες.

Αξονική κολογραφία (εικονική κολονοσκόπηση): Η εικονική κολονοσκόπηση, είναι μια μη επεμβατική τεχνική απεικόνισης που χρησιμοποιεί αξονική τομογραφία για τη δημιουργία λεπτομερών εικόνων του παχέος εντέρου και του ορθού. Αν και είναι λιγότερο επεμβατική από την παραδοσιακή κολονοσκόπηση, είναι λιγότερο αποτελεσματική στην ανίχνευση μικρότερων πολυπόδων και απαιτεί μια επακόλουθη κολονοσκόπηση εάν βρεθούν ανωμαλίες.

Δοκιμές κοπράνων: Διερεύνηση για την παρουσία αίματος στα κόπρανα.

Σταδιοποίηση και μεταστατική νόσος

Η σταδιοποίηση του καρκίνου του παχέος εντέρου αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τον προσδιορισμό της έκτασης της νόσου. Περιλαμβάνει την αξιολόγηση του μεγέθους του όγκου, του βάθους διείσδυσης στο τοίχωμα του παχέος εντέρου και του κατά πόσον έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες ή άλλα όργανα. Η ακριβής σταδιοποίηση καθοδηγεί την σωστότερη κλινική διαχείριση και προσδιορίζει την πρόγνωση των ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου. Στην σταδιοποίηση με τη βοήθεια απεικονιστικών και άλλων μεθόδων βλέπουμε το μέγεθος του όγκου, το βάθος διήθησης στο τοίχωμα του εντέρου ή γειτονικών ιστών, τη διήθηση σε τοπικούς ή απομακρυσμένους λεμφαδένες ή όργανα.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να κάνει μετάσταση στο συκώτι (ηπατικές μεταστάσεις), τον πνεύμονα, το περιτόναιο, τα οστά και τον εγκέφαλο. Τα συμπτώματα της μεταστατικής νόσου εξαρτώνται από το σημείο και την έκταση των μεταστάσεων. Μεταστατική νόσος στο συκώτι μπορεί να προκαλέσει ίκτερο, διαταραχές στην ηπατική βιοχημεία ή ηπατομεγαλία με δυσφορία ή πόνο. Στον πνεύμονα μπορεί να εμφανιστεί με επίμονο βήχα, αιμόπτυση, δύσπνοια ή και πόνο. Στο περιτόναιο με συλλογή υγρού (ασκίτης), κοιλιακό άλγος, εμέτους από εντερική απόφραξη. Στα οστά κυρίως εμφανίζεται με πόνο ή παθολογικά κατάγματα. Το ασβέστιο στο αίμα μπορεί να είναι αυξημένο.

Θεραπευτικές Προσεγγίσεις

Η θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου εξαρτάται από το στάδιο της νόσου. Σε πολύ αρχικό στάδιο υπάρχουν πολλά υποσχόμενες ενδοσκοπικές μέθοδοι όπως η ESD (endoscopic mucosal dissection), όμως αυτές οι θεραπείες έχουν τους περιορισμούς και τις ενδείξεις τους.

Οι κύριες θεραπευτικές προσεγγίσεις περιλαμβάνουν:

Χειρουργική επέμβαση: Αφαίρεση του καρκινικού ιστού και των λεμφαδένων. Στην περίπτωση ολιγομεταστατικής νόσου στο συκώτι μπορεί να γίνει μεταστασεκτομή.
Χημειοθεραπεία: Χρήση φαρμάκων για την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Υπάρχει θέση της χημειοθεραπείας είτε σε προεγχειρητικό στάδιο (νεοεπικουρική θεραπεία) ή μετεγχειρητικό εφόσον υπάρχει η σωστή ένδειξη ανάλογα με το στάδιο της νόσου.
Ακτινοθεραπεία: Χρήση ακτινοβολίας για την εξάλειψη των καρκινικών κυττάρων σε τοπικό και στοχευμένο επίπεδο.
Ανοσοθεραπεία: Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος για την καταπολέμηση του καρκίνου.
Παρηγορητική θεραπεία: Σε τελικά στάδια της νόσου υπάρχουν τεχνικές που μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα του ασθενούς. Αυτά μπορεί να αφορούν την μείωση του πόνου, την αντιμετώπιση της απόφραξης, την αντιμετώπιση του ασκίτη κ.ά.
Υποστήριξη: Τόσο ο ασθενής όσο και το περιβάλλον του αισθάνεται χαμένο μέσα στον κυκαιώνα των εξετάσεων και θεραπειών. Έτσι είναι σημαντικό σε όλη την πορεία της θεραπείας του καρκίνου να υπάρχει ψυχολογική υποστήριξη, διατροφική υποστήριξη και γενικότερα καλή επικοινωνία με την ιατρική και νοσηλευτική ομάδα.

Πρόληψη του Καρκίνου του Παχέος Εντέρου

Η πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι εξαιρετικά σημαντική. Είναι κρίμα να μην γίνεται ο σωστός προληπτικός έλεγχος εγκαίρως μια που η νόσος μπορεί να προληφθεί ή να διαγνωστεί σε πρώιμο στάδιο. Η πρόληψη περιλαμβάνει διάφορες στρατηγικές που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου:

Τακτικός έλεγχος: Η κολονοσκόπηση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος στην πρόληψη του καρκίνου του ορθού και παχέος εντέρου. Στον γενικό πληθυσμό πρέπει να ξεκινά στην ηλικία των 45-50 ετών και ανάλογα την περίπτωση να επαναλαμβάνεται σε τακτικά διαστήματα.
Υγιεινή διατροφή: Κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και ανεπεξέργαστων τροφών είναι πολύ σημαντική. Τροφές υψηλές σε επεξεργασμένα έλαια (σπορέλαια), επεξεργασμένους υδατάνθρακες και ζάχαρη, επεξεργασμένα κρέατα, τροφές με συντηρητικά και πρόσθετα φαίνεται ότι βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου. Οι φυτικές ίνες από τα λαχανικά είναι σημαντικές για την υγεία του μικροβιώματος.
Άσκηση: Η τακτική σωματική δραστηριότητα βοηθά στη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους. Η παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο είναι παράγοντες κινδύνου.
Αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ: Ο περιορισμός του αλκοόλ και η αποχή από το κάπνισμα μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο.

Συμπέρασμα

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι μια σοβαρή ασθένεια που απαιτεί την προσοχή μας. Η έγκαιρη διάγνωση, η κατάλληλη θεραπεία και η πρόληψη μπορούν να κάνουν τη διαφορά στην επιβίωση και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Είναι σημαντικό να είμαστε ενήμεροι για τα συμπτώματα και τους παράγοντες κινδύνου, και να ακολουθούμε τις συστάσεις για τακτικούς ελέγχους και υγιεινό τρόπο ζωής.