Εκκολπώματα παχέος εντέρου: Αίτια, Συμπτώματα, Διάγνωση & Θεραπεία

Τι είναι τα εκκολπώματα του παχέος εντέρου;

Τα εκκολπώματα του παχέος εντέρου είναι μικροί θύλακοι, που προβάλλουν από το τοίχωμα του παχέος εντέρου σαν “φούσκες”. Αποτελούν μια προβολή προς τα έξω της εσωτερικής στοιβάδα του εντέρου που ονομάζεται βλεννογόνος, διά μέσω ευένδοτων σημείων του μυϊκού τοιχώματος του παχέος εντέρου. 

Ανεβρίσκονται συχνότερα στις μεγαλύτερες ηλικίες αν και μπορεί να απασχολήσουν και νεότερους ενήλικες. Τα εκκολπώματα συνήθως δεν δημιουργούν συμπτώματα και μπορεί να αποτελούν ένα τυχαίο εύρημα κατά την κολονοσκόπηση ή μια αξονική τομογραφία κοιλίας. 

Ορισμένοι ασθενείς όμως μπορεί να παρουσιάσουν ήπια συμπτώματα, όπου εκεί αναφερόμαστε στην εκκολπωματική νόσο. Εάν εμφανίσουν πιο σοβαρά συμπτώματα που οφείλονται σε φλεγμονή των εκκολπωμάτων αυτό ονομάζεται εκκολπωματίτιδα. Λίγοι ασθενείς με εκκολπώματα μπορεί να αναπτύξουν σοβαρές επιπλοκές που απαιτούν άμεση ιατρική φροντίδα ακόμη και επείγουσα χειρουργική επέμβαση όπως θα δούμε παρακάτω.

Αιτίες και παράγοντες κινδύνου

Ηλικία και δίαιτα: Η ακριβής αιτία της δημιουργίας των εκκολπωμάτων του παχέος εντέρου δεν είναι πλήρως κατανοητή, αλλά συνδέεται στενά με τη γήρανση και μια δίαιτα χαμηλή σε φυτικές ίνες. Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, τα τοιχώματα του παχέος εντέρου μπορεί να αποδυναμωθούν, καθιστώντας τα πιο επιρρεπή στο σχηματισμό εκκολπωμάτων. Μια διατροφή χαμηλή σε φυτικές ίνες μπορεί να οδηγήσει σε δυσκοιλιότητα και αυξημένη πίεση στο παχύ έντερο, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη εκκολπωμάτων.

Γενετική: Υπάρχει επίσης γενετική προδιάθεση για τη νόσο. Τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό εκκολπωματικής νόσου διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο.

Παράγοντες του τρόπου ζωής: Η παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης, η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών φτωχών σε φυτικές ίνες, το κάπνισμα, χρήση ορισμένων φαρμάκων, όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης εκκολπωματικής νόσου.

Συμπτώματα εκκολπωματικής νόσου του παχέος εντέρου

Εκκολπωμάτωση: Όπως αναφέρθηκε παραπάνω η παρουσία εκκολπωμάτων δεν συνδέεται αναγκαστικά με συμπτώματα. Ωστόσο, όταν εμφανίζονται συμπτώματα, τότε αναφερόμαστε στην εκκολπωματική νόσο. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν κοιλιακό πόνο, φούσκωμα και αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου, όπως δυσκοιλιότητα ή διάρροια.

Εκκολπωματίτιδα: Όταν τα εκκολπώματα φλεγμαίνουν, τα συμπτώματα μπορεί να είναι πιο σοβαρά. Η φλεγμονή των εκκολπωμάτων μπορεί να οδηγήσει και σε ρήξη με αποτέλεσμα εντερικό περιεχόμενο να βγει έξω από το έντερο και να δημιουργήσει μόλυνση ή και περιτονίτιδα. Τα συνήθη συμπτώματα της εκκολπωματίτιδας περιλαμβάνουν:

• Έντονο κοιλιακό άλγος, συνήθως στην κάτω αριστερή πλευρά
• Πυρετός και ρίγη
• Ναυτία και εμετός
• Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου, όπως διάρροια ή δυσκοιλιότητα

Αιμορραγία από εκκολπώματα: Τα εκκολπώματα συνήθως βρίσκονται δίπλα σε αγγεία τα οποία μπορεί να διαβρωθούν και ως αποτέλεσμα να αιμορραγήσουν. Η αιμορραγία από τα εκκολπώματα εμφανίζεται συνήθως με αθρόα απώλεια κόκκινου ή βυσσινόχρωμου αίματος από το έντερο, πιο γνωστό ως αίμα στα κόπρανα.

Επιπλοκές

Η εκκολπωματίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες επιπλοκές, ιδίως αν αφεθεί χωρίς θεραπεία:

• Αποστήματα: Στο τοίχωμα του παχέος εντέρου και στους ιστούς που γειτνιάζουν μπορεί να σχηματιστούν συλλογές με εντερικό περιεχόμενο που είναι περιέχει μικρόβια και έτσι να σχηματιστεί πύον.
• Διάτρηση: Μπορεί να προκληθεί ρήξη στο τοίχωμα του παχέος εντέρου, που οδηγεί σε οξεία περιτονίτιδα, μια σοβαρή κοιλιακή λοίμωξη που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης.
• Συρρίγια: Η φλεγμονή των εκκολπωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε μη φυσιολογικές συνδέσεις μεταξύ του παχέος εντέρου και άλλων οργάνων όπως είναι η ουροδόχος κύστη ή το λεπτό έντερο. Αυτές οι καταστάσεις είναι επιπλεγμένες και χρειάζονται εξειδικευμένη χειρουργική αντιμετώπιση.
• Απόφραξη: Σε περιπτώσεις επανειλημμένων κρίσεων εκκολπωματίτιδας, το έντερο κατά την επούλωση του μπορεί να σχηματίσει ουλώδη ιστό. Ο ουλώδης ιστός ενδέχεται να προκαλέσει μερική ή πλήρη απόφραξη του παχέος εντέρου.

Διάγνωση της εκκολπωματικής νόσου

Ιατρικό ιστορικό και φυσική εξέταση: Η διαγνωστική διαδικασία αρχίζει με ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό και μια φυσική εξέταση. Οι γιατροί συχνά ρωτούν για τα συμπτώματα, τις διατροφικές συνήθειες και το οικογενειακό ιστορικό γαστρεντερικών παθήσεων.

Απεικονιστικές εξετάσεις: Διάφορες απεικονιστικές εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση της εκκολπωματικής νόσου:

• Αξονική τομογραφία: Η αξονική τομογραφία είναι η πιο κοινή και αποτελεσματική απεικονιστική εξέταση για τη διάγνωση της εκκολπωματίτιδας. Παρέχει λεπτομερείς εικόνες του παχέος εντέρου και μπορεί να αποκαλύψει φλεγμονή, αποστήματα και άλλες επιπλοκές.
• Υπερηχογράφημα: Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα υπερηχογράφημα κοιλίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση εκκολπωματίτιδας.
• Κολονοσκόπηση: Η κολονοσκόπηση περιλαμβάνει την εισαγωγή ενός εύκαμπτου σωλήνα με κάμερα στο ορθό για την άμεση απεικόνιση του εσωτερικού του παχέος εντέρου. Η διαδικασία αυτή μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό εκκολπωμάτων και να αποκλείσει άλλες παθήσεις, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου. ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι πολύ σημαντικό η κολονοσκόπηση να μην πραγματοποιείται σε έξαρση εκκολπωματίτιδας λόγω του κινδύνου διάτρησης. 

Αν νιώθετε οτι τα παραπάνω συμπτώματα σας ταιριάζουν και θέλετε να πραγματοποιήσετε διάγνωστική εξέταση της εκκολπωματικής νόσου με κολονοσκόπηση τότε επικοινωνήστε με τον ιατρό!

Επιλογές θεραπείας

Η θεραπεία της εκκολπωματικής νόσου εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και από το αν υπάρχουν επιπλοκές.

Εκκολπωμάτωση: Για τα άτομα με εκκολπώματα χωρίς συμπτώματα, δεν απαιτείται ειδική θεραπεία. Ωστόσο, συνιστώνται αλλαγές στον τρόπο ζωής και στη διατροφή για την πρόληψη της εξέλιξης της νόσου. Αυτές περιλαμβάνουν:

• Διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες: Η αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών μέσω φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως και οσπρίων μπορεί να βοηθήσει στο να μαλακώσουν τα κόπρανα και να μειωθεί η πίεση στο παχύ έντερο. Η άποψη αυτή αντικρούεται από κάποιες μελέτες προκαλώντας σύγχυση στους ασθενείς. 
• Καλή ενυδάτωση: Η κατανάλωση νερού και ηλεκτρολυτών μπορεί να βοηθήσει στην εντερική λειτουργία.
• Συστηματική άσκηση: Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να προάγει την υγιή λειτουργία του εντέρου.
• Αποφυγή ορισμένων τροφίμων: Πολλοί γιατροί συνιστούν την αποφυγή ξηρών καρπών, σπόρων και ποπκόρν, αλλά τα δεδομένα από μελέτες δεν φαίνεται να στηρίζουν αυτή την δοξασία.

Εκκολπωματίτιδα: Η θεραπεία για την εκκολπωματίτιδα εξαρτάται από τη σοβαρότητα της πάθησης:

• Ήπιες περιπτώσεις: Η ήπια εκκολπωματίτιδα μπορεί συχνά να αντιμετωπιστεί στο σπίτι με ξεκούραση, υδρική δίαιτα και αντιβιοτικά για την καταπολέμηση της λοίμωξης.
• Σοβαρές περιπτώσεις: Η σοβαρή ή περίπλοκη εκκολπωματίτιδα μπορεί να απαιτήσει νοσηλεία. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει ενδοφλέβια αντιβιοτικά, διαχείριση του πόνου και, σε ορισμένες περιπτώσεις, χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του προσβεβλημένου τμήματος του παχέος εντέρου.

Χειρουργικές επεμβάσεις

Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι απαραίτητη για άτομα με υποτροπιάζουσα ή επιπλεγμένη εκκολπωματίτιδα. Οι χειρουργικές επιλογές περιλαμβάνουν:

• Εκτομή του εντέρου: Συνήθως αυτή η χειρουργική θεραπεία γίνεται “εν ψυχρώ” και όχι σε οξείες περιπτώσεις. Το προσβεβλημένο τμήμα του παχέος εντέρου αφαιρείται και τα υγιή άκρα επανασυνδέονται. Η επέμβαση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί με παραδοσιακή ανοικτή χειρουργική επέμβαση ή με ελάχιστα επεμβατικές λαπαροσκοπικές τεχνικές.
• Εκτομή εντέρου με κολοστομία: Σε σοβαρές περιπτώσεις και οξείες καταστάσεις που απειλούν τη ζωή του ασθενούς, μπορεί να γίνει εκτομή του πάσχοντος εντέρου και δημιουργία προφυλακτικής κολοστομίας. Αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός ανοίγματος (στόμα) στο κοιλιακό τοίχωμα για τη διέλευση των κοπράνων σε έναν σάκο κολοστομίας. Αυτό μπορεί να είναι προσωρινό ή μόνιμο, ανάλογα με την κατάσταση του ασθενούς.

Πρόληψη της εκκολπωματικής νόσου του παχέος εντέρου

Ο ακρογωνιαίος λίθος της πρόληψης της εκκολπωματικής νόσου είναι  η μεταβολή του τρόπου ζωής. Η αποφυγή των επεξεργασμένων τροφών και fast food, η κατανάλωση αληθινού φαγητού (ενσωμάτωση φρούτων, λαχανικών, καλής ποιότητας λιπαρών και ζωικής πρωτεΐνης) μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της υγείας του παχέος εντέρου. Ταυτόχρονα η διακοπή του καπνίσματος και η τακτική άσκηση θα βοηθήσει στην γενικότερη υγεία του οργανισμού.